Systemisch Leiderschap in een Scale-Up: Groeien vanuit de Basis
De groei van een onderneming brengt nieuwe kansen en uitdagingen met zich mee, vooral in de scale-up fase waarin de organisatie snel moet opschalen en professionaliseren. Op dit punt komt systemisch leiderschap in beeld, als een cruciale benadering die de groei niet alleen stuurt, maar ook stevig verankert in de unieke geschiedenis en waarden van de organisatie. In plaats van het verleden af te wijzen, wordt dit juist omarmd om een veerkrachtige en succesvolle basis voor verdere expansie te creëren.
Wat betekent systemisch leiderschap in de context van een scale-up?
Scale-ups bevinden zich vaak in een spanningsveld: enerzijds willen ze het ondernemende en flexibele karakter behouden dat hen hun initiële succes heeft opgeleverd, maar anderzijds moeten ze processen, structuren en teams snel professionaliseren om verdere groei te ondersteunen. Systemisch leiderschap biedt een kader waarin de groei van de organisatie plaatsvindt zonder de oorsprong of kernwaarden te verliezen.
De kernprincipes voor systemisch leiderschap in een scale-up zijn:
Erkenning van de historie en basiswaarden: Terwijl de organisatie groeit, blijven de oorspronkelijke waarden en het 'DNA' van het bedrijf behouden. Dit voorkomt dat de scale-up in de groeifase vervreemdt van haar kernidentiteit. Door het verleden te eren, kunnen de mensen en teams zich herkennen in het succes en voelen zij zich mee-verantwoordelijk voor de toekomst.
Collectieve betrokkenheid vergroten: Systemisch leiderschap bevordert een gevoel van verbondenheid met het grotere geheel, wat essentieel is tijdens snelle groei. Medewerkers die vanaf de oprichting bij het bedrijf betrokken zijn, kunnen weerstand voelen tegen veranderingen, omdat ze het als bedreiging zien voor ‘hun’ organisatie. Door systemisch te werken, worden zij actief betrokken en gewaardeerd, waardoor een sterke samenwerkingscultuur ontstaat.
Zichtbaarheid van onzichtbare loyaliteiten: Elke organisatie draagt de invloed van haar oprichters, eerste medewerkers en eerste successen in zich. Loyaliteiten die uit deze vroege fase voortkomen, kunnen soms groei in de weg staan. Denk aan informele werkstructuren die niet meer passen bij de nieuwe omvang van de organisatie. Door systemisch te werken, wordt bewust gemaakt welke loyaliteiten versterkend zijn voor groei en welke moeten worden aangepast voor de toekomst.
Groei Zonder Los te Laten wat Waardevol is
Tijdens de scale-up fase neemt de druk toe om snel beslissingen te nemen en nieuwe structuren te implementeren. Systemisch leiderschap biedt hierbij richting door enerzijds te kijken naar wat werkt vanuit de oprichtingsfase en anderzijds naar wat nu nodig is om effectief te kunnen opschalen. De balans tussen innovatie en traditie vormt de kern van duurzame groei.
Concrete systemische principes voor groei in een scale-up:
Eer het oude, maar geef ruimte aan het nieuwe: In een groeiend bedrijf kunnen processen en werkwijzen die ooit effectief waren, nu een bottleneck vormen. Door deze werkwijzen te erkennen en vervolgens ruimte te geven aan nieuwe aanpakken, blijft de waarde van het verleden behouden, maar krijgt het niet langer de overhand.
Heldere rolverdeling: Een scale-up fase vraagt om duidelijke rollen en verantwoordelijkheden. Het herkennen en erkennen van oude (vaak informele) rollen is essentieel om te voorkomen dat medewerkers zich onnodig verloren voelen in de nieuwe structuur. Systemisch leiderschap kan ondersteunen in het zorgvuldig afronden en opnieuw toewijzen van deze rollen, met respect voor de geschiedenis.
De Bedrijfsidentiteit Bewaken Tijdens Snelle Groei
Een veelvoorkomende uitdaging bij het opschalen is het risico dat de kernwaarden verwateren. Systemisch leiderschap zorgt ervoor dat deze waarden zichtbaar en voelbaar blijven, zelfs naarmate de organisatie complexer en groter wordt. Het vraagt om een bewuste borging van de bedrijfscultuur en –waarden, zodat nieuwe medewerkers en partners zich kunnen verbinden met het authentieke verhaal van het bedrijf.
Praktische implementaties voor systemische groei in een scale-up:
Creëer een cultuur van erkenning en verbinding: Laat nieuwe medewerkers kennismaken met de geschiedenis van de organisatie en hoe dit de huidige waarden en missie vormgeeft.
Regelmatige reflectiemomenten: Voer evaluaties en rituelen in waarbij medewerkers kunnen stilstaan bij de groei en het succes, maar ook bij de verliezen en veranderingen die de organisatie heeft doorgemaakt.
Balans tussen autonomie en structuur: Scale-ups hebben behoefte aan efficiënte processen en structuren, maar zonder dat deze de ondernemingszin verstikken. Systemisch leiderschap kan helpen bij het behouden van een balans tussen de oorspronkelijke autonomie en de noodzakelijke structurering in de groeifase.
Systemisch leiderschap als fundering voor duurzame groei
Systemisch leiderschap geeft een scale-up de tools om te groeien zonder zichzelf te verliezen. Door een cultuur van erkenning en verbinding te bevorderen, worden medewerkers niet alleen bereidwilliger om veranderingen te omarmen, maar ook actiever in het bijdragen aan een veerkrachtige en duurzame organisatie. Dit maakt dat groei niet alleen een kwantitatieve uitbreiding is, maar een kwalitatieve verrijking die aansluit bij het oorspronkelijke doel en de ziel van de onderneming.
Zo wordt systemisch leiderschap de fundering voor een scale-up die niet alleen groter wordt, maar ook sterker, robuuster en beter in staat is om de uitdagingen van een steeds veranderende markt aan te gaan.
Comments